* Woordenboek Filosofie (geheel herziene en aangevulde uitgave) |
|
||
|
|
|
|
|
H. Willemsen & P. de Wind (red.), Antwerpen (Garant) 2015, 648 p., ISBN 9789044132281, € 49,00 |
|
|
Is het toeval dat deze geheel herziene uitgave van het
inmiddels drieëntwintig jaar oude Woordenboek
Filosofie met het lemma “aandacht” opent? Misschien niet. “Aandacht” lijkt een passend begin voor wat een enorm en
precies werk moet zijn geweest : het redigeren van een bestaand en volumineus
werk, waarbij bovendien meer dan 100 medewerkers (sommigen postuum) betrokken
waren. Dit toepasselijke begin detoneert niet en is ook niet pretentieus! Wanneer de edities van 1992 en 2015 naast elkaar worden
gelegd, blijkt overduidelijk dat er veel onderhoudswerk aan deze nieuwe
uitgave is besteed. Het Woordenboek
Filosofie werd treffend geactualiseerd. De invloed van de postmoderne filosofie en de doorwerking
ervan in de jaren 1980 en 1990 bijvoorbeeld blijken overduidelijk aanwezig.
Sommige ingangen zijn nieuw, zoals Foucaultiaanse noties als “genealogie” en
de ermee verwante “zelfzorg”. Ook de “nomadische subjectiviteit” is zo’n
postmoderne nieuwkomer. Andere thema’s zijn danig uitgebreid of gehergroepeerd,
zoals het lemma “feminisme” en ermee verwante lemma’s. Conform de nu lopende
inzichten verwijst “vrouwenstudies” door naar “gender-studies” (zie ook
volgende alinea). De vragen rond herkomst en ontstaan, aard en betekenis van
man- en vrouw-zijn (en van alles daartussen, daarnaast of onherleidbaar
anders) zijn nog niet de wereld uit, maar “sekse” (biologisch) en “gender”
(sociale conventies of de breuk daarmee) zijn in het woordenboek fysiek van
elkaar losgekoppeld – daar liggen nu goed 260 bladzijden tussen. Wie in 2015 “sex and gender” opslaat (goed voor een
zelfstandige ingang in 1992) wordt direct doorverwezen naar
“sekse-socialisatie theorieën”. De notie “gender” heeft zich evident als
relevant geëmancipeerd. Edward Wilsons sociobiologie en Richard Dawkins hebben hun
intrede gedaan in het lemma “evolutietheorie”. “Digitalisering” en
“informatisering” zijn weer andere begrippen, waarvan waarschijnlijk de
redacteuren in 1990 nog niet bevroedden wat de impact ervan zou zijn.
Ontbreken kunnen ze echter in dit herziene woordenboek niet. De nieuwe, de talloze bestaande en vernieuwde, redactioneel verbeterde en gestroomlijnde lemma’s laten zien dat ook woordenboeken een product van hun tijd zijn en zichzelf kunnen overleven. Daarom is deze nieuwe editie een welkome update die van harte wordt aanbevolen. |
|||